این اس ام اس که میگن یعنی این

SMS چیست؟
سرویس SMS ابتدا در سال 1991 در اروپا و در شبکه بی‌سیم به کار گرفته شد. در سال 1998 در کنار سیستم PCS با تکمیل فناوری‌های CDMA و TDMA، SMS در بین مشترکین محبوبیت غیرقابل پیشبینی‌ای یافت و در جایگاه واقعی خود قرار گرفت. این سیستم با قابلیت Point to point (از یک مشترک به مشترک دیگر) و Point to multipoint (از یک مشترک به چند مشترک) و روش ارسال پیام، به طور عمومی توانسته است از یک طرف جایگاه با ارزشی را به لحاظ اقتصادی برای اپراتورهای ارائه دهنده خدمات GSM و از طرف دیگر تسهیلاتی و سرویس‌های ارزش افزوده و کاربردی فراوانی را برای مشترکان فراهم آورد.

SMS در ایران
تا ده سال بعد از ورود و راه‌اندازی تلفن همراه منوی SMS گوشی‌های تلفن مشترکین یک قابلیت «اضافی» و «بدون کاربرد» بود چرا که سرویس کوته‌پیام به مشترکین ارائه نمی‌شود و آن دسته از مشترکینی که می‌خواستند از همه قابلیت‌های گوشی‌هایشان استفاده کنند از این منو بعنوان دفترچه یاداشت یا نوت‌پد استفاده می‌کردند!
همانطور که خود شبکه تلفن همراه ده سال دیرتر (آنهم دست و پا شکسته) وارد ایران شد سرویس کوته‌پیام هم تقریبا ده سال بعد از ورود تلفن همراه به ایران (وباز هم دست و پا شکسته) به مشترکین ارائه شد، تا جایی که نگارنده به یاد میآورد "کوته‌پیام" اولین بار در نمایشگاه تلکام 2002 در غرفه شرکت مخابرات ایران زمزمه شد: گروهی از دانشجویان مخابرات و کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف در قالب تیمی با عنوان «هدهد» به سرپرستی دکتر جلیلی روی طراحی و راه‌اندازی SMS Center کار می‌کردند. آنها روی دو آنتن BTS دانشگاه شریف و نمایشگاه بین‌المللی تهران تجهیزات خود را نصب کرده بودند و ارسال و دریافت پیام نوشتاری را از گوشی متصدی غرفه با گوشی دکتر در بخش دیگری از نمایشگاه را در مقابل چشمان حیرت زده بازدیدکنندگان به نمایش گذاشته بودند! تیم هدهد اولین و تنها مرکز SMS کشور را با قابلیت پشتیبانی از رسم‌الخط فارسی راه‌اندازی کرده بود. بعد از مدتی تیم هدهد تبدیل به شرکت تحقیقاتی امن‌افزارگسترشریف شد که با حمایت و پشتیبانی دانشگاه صنعتی شریف و این بار هم با سرپرستی دکتر جلیلی روی پروژه مرکز SMS و سرویس‌های ارزش افزوده آن کار می‌کرد که در نهایت موفق به طراحی و تولید دو روایت SMS Center و سرویس ارزش افزوده پیک‌آسا شدند.

چشم‌بادامی‌ها وارد می‌شوند!
فعالیت‌های تحقیقاتی تیم دانشگاه شریف ادامه داشت و اولین ورژن از پک SMS Center این تیم آماده تجاری شدن بود تا آنکه شرکت مخابرات ایران رسما تصمیم به خرید و راه‌اندازی مرکز SMS برای مشترکین تلفن همراه گرفت و در نهایت در زمستان 81 علیرغم وجود پتانسیل و محصول ایرانی مشابه مناقصه خرید، نصب، تجهیز، راه‌اندازی و آموزش پرسنل را به شرکت ZTE چین واگذار کرد!!!

بالاخره شروع شد
در بهمن 81 شرکت مخابرات ایران نخستین سرویس ارزش افزوده مبتنی بر بستر SMS را زیر بار آزمون برد،این سرویس پیجینگ بود که در آن کلیه مشترکین تلفن همراه و مشترکین تلفن ثابتی که سوئیچ مرکز تلفن محلیشان مبتنی بر تکنولوژی نامبرینگ C7 بود قادر بوند با شماره‌گیری پیوسته 09910+mobile number تقاضای تماس با خود را در قالب فرم یک کوته‌پیام آماده ارسال کنند. البته این سرویس ارزش افزوده (که خود نیز با اختلالاتی همراه بود) چند روز بیشتر قابل استفاده نبود و غیر فعال شد!
دو هفته بیشتر به نوروز 82 نمانده بود که ارائه سرویس ارسال و دریافت SMS شروع شد و شرکت مخابرات اعلام کرد مشترکینی که مایل به استفاده از سرویس پیام کوتاه هستند می‌توانند با دردست داشتن آخرین قبض موبایل پرداخت شده ،خود به دفاتر امور مشترکین مراجعه و ثبت نام کنند. البته برای "جلوگیری از تقاضاهای غیر ضرور" مبلغ ناقابل 2100تومان بعنوان "هزینه فعال سازی" در صورت حساب دوره بعد مشترک منظور میشد. بعد از تعطیلات نوروز 82 بود که مدیران خدوم شرکت مخابرات اعلام کردند دیگر نیازی به مراجعه به دفاتر امور مشترکین و ارائه مدارک و پرکردن فرم ثبت نام نیست و شهروندان می‌توانند به روابط عمومی شرکت مخابرات تلفن بزنند تا سرویس SMSشان فعال شود!

اختلالات شروع شد
ظاهراً قسمت نیست شهروندان توفیق استفاده از یک خدمت ساده و بی‌دردسر را از شرکت مخابرات و وزارتخانه عریض و طویل پست و تلگراف و تلفن که حالا دیگر به وزارت "ارتباطات و فناوری اطلاعات" تغییر نام داده بود داشته باشند! در زیر به اختصار برخی از این اختلالات را بررسی میکنیم:
- پیجر بد
سرویس ارزش افزوده و کاربردی پیجینگ که مشترکان تلفن ثابت و بی‌موبایل را قادر به ارسال SMS می‌کرد چند روز بیشتر ارائه نشد (آنهم دست و پا شکسته) به این صورت که در بیش از نیمی از BTS ها و اکثر سوئیچ‌های PSTN محلی شماره 09910 تعریف نشده بود و سرویس ارائه نمی‌شد!
- وجدان درد نمایشی؟
پس از راه‌اندازى سیستم ارسال پیام کوتاه، تعدادى از مشترکان این سرویس از تاخیر چند ساعته و حتی چند روزه در رسیدن پیام خود به مقصد گلایه می‌کردند که مهندس "رستمی" مدیر و مجری SMS Center شرکت مخابرات در تاریخ 6 خرداد 82 طی گفت‌گو با خبرگزارى دانشجویان ایران(ایسنا) این اختلالات را این گونه توجیح کرد که: «وجود این تاخیر با حجم بالاى ترافیک شبکه طبیعى است؛ چرا که به محض ذخیره‌ پیام در سوییچ، قسمت اعظم کار شروع مى‌شود و ایستگاه‌هاى رادیویى اقدام به جستجوى شخص مى‌کنند و نهایتا پیام فرستاده مى‌شود، اما به دلیل ترافیک در کانال‌هاى کنترلى، این پیام با تاخیر فرستاده مى‌شود.» که این توجیه گنگ و غیر فنی مدیر فنی SMS Center کشور با ادعاهای قبلی خودش و مدیران بالاترش که در گفتگو با رسانه‌ها که اعلام کرده بودند "شبکه SMS محدودیت ترافیک و پهنای باند ندارد" در تناقض بود.
وى بعدها درباره‌ى چگونگى برطرف شدن این اختلالات توضیح داد: "باید کانال‌ها گسترش پیدا کند و سایت‌هاى BTS توسعه یابند. با برطرف شدن ترافیک شبکه، SMS نیز تسریع و ضریب تاخیر کمتر خواهد شد!" وى خاطرنشان کرد: «چون این سیستم جدید است، به تدریج اشکالات خود را نشان مى‌دهد و به مرور پارامترهاى مربوط شناسایى و برطرف مى‌شود.» مدیران مخابرات پیشتر علت خرید SMS Center از یک شرکت چینی و کنار گذاشته شدن محصول تیم دانشگاه شریف را وجود اختلال در محصول ایرانی به سبب زیر بار نرفتن عنوان کرده بودند و گفته بودند "نمی‌توانند مشترکان را موش آزمایشی کنند" این منطق و وجدان مدیران مخابرات قابل تجلیل است اما این جمله مهندس رستمی که " چون این سیستم جدید است، به تدریج اشکالات خود را نشان مى‌دهد و به مرور پارامترهاى مربوط شناسایى و برطرف مى‌شود" در تناقض با وجدان دردهای مدیران خدوم مخابرات می‌باشد!
اگر بنا بود محصول ZTE چین هم با سعی خطا و زیر آزمون بردنش بوسیله مشترکان دیباگ و اصلاح شود و مشترکان "موش آزمایشی" شوند چرا مخابراتی‌های عزیز همان محصول تیم مربوط به دانشگاه شریف را انتخاب نکردند که هم ارز بری و وابستگی به چینی ها را نداشت و هم در نهایت ایران را صاحب فناوری تولید SMSc میکرد؟ (بماند که گفته شد بجز دانشگاه شریف مرکز تحقیقات مخابرات هم فعالیت‌های نسبتا خوبی در این زمینه داشته و آنهم کنار زده شد)
-SMS ناامن است
بحث امنیت و غیر قابل شنود بودن مکالمات در همه بسترهای مخابراتی جزو اولیه‌ترین اصول طراحی و مهندسی شبکه مطرح است و بستر SMS با توجه با ایجاد شبکه مدیریت بحران شهری، شبکه اطلاع رسانی مدیران امنیتی و انتظامی نیروی انتظامی و غیره با تکیه به شبکه کوته پیام اهمیت امنیت این بستر را دو چندان میکند، زمستان سال گذشته بود که اعلام شد مرکز کوته پیام شرکت مخابرات بعنوان سرویس ارزش افزوده اقدام به راه‌اندازی وبسایتی برای دریافت و ارسال SMS از طریق اینترنت و کامپیوتر کرده است تا اینجای خبر همه چیز خوب است اما مشترکینی که برای تست و استفاده از این سرویس وارد این سایت میشدند با کمی دقت متوجه میشدند که بعد از Login کردن مشترک به سایت URL صفحه کنترل پنل ارسال و دریافت SMSشان همان نشانی وب‌سایت بعلاوه شماره موبایل خودشان است و آنها می‌توانند بسادگی و بدون نیاز به دانش و تخصص خاصی در زمینه هک و نفوذ با تغییر عدد بالای صفحه با شماره موبایل شخص دیگری وارد کنترل پنل او شده و قادر به خواندن پیام‌های دریافتی از طرف او و یا ارسال پیام با شماره قربانی هستند ! تصور کنید به چه راحتی و تنها با اتصال به اینترنت قادر بودید از شماره دیگران به هرکس SMS بزنید یا SMSهای شخصی و گاه محرمانه افراد رابخوانید!!!
این بار هم مدیر لایق و متخصص مرکز کوته پیام مخابرات موضوع را از طریق خبرنگاران مطلع شد و بجای اصلاح این باگ صورت مسئله را پاک کرد و سایت را غیرفعال کرد!!!
- عید شما مبارک!
مورد اختلالات فقط محدود به آغاز ارائه سرویس نیست و در عید نوروز 83 به اوج خود رسید به طوری که در آغاز سال شبکه به معنای واقعی "مقلب القلوب" شده بود، همه مشترکان به زبان و نثر خود پیام تبریکی آماده کرده بوند که در زمان تحویل سال نو به دوستان و اقوام و آشنایان خود ارسال کنند اما درست در زمانی که توپ تحویل سال در شد تلنگِ SMS Center چینی مخابرات هم در رفت و نه SMSای ارسال میشد و نه دریافت !!! این در حالی بود که مهندس رستمی مسئول SMSC شرکت مخابرات ایران در تاریخ 27 اسفند 82 (یعنی 3روز مانده به تحویل سال نو) در مصاحبه ای با خبرگزاری ایسنا اظهار کرده: در ایام تعطیلات، بحران خاصی برای ارسال و دریافت پیام کوتاه پیش بینی نمی‌شود و نیاز به تمهیدات خاصی در این زمینه وجود ندارد!!!
- زلزله SMS Center را هم لزراند!
ساعت 17:20 جمعه 8 خرداد 83 بود که زلزله 5 ریشتری‌ای در حوالی چالوس در شمال تهران واقع شد و پس لرزه نسبتا قویش در تهران حس شد بلافاصله شبکه مخابراتی تلفن ثابت و همراه تهران فلج شد و امکان ارسال یک پیام نوشتاری کوتاه روی شبکه ای که مدیران لایق مخابراتی ادعا میکردند "ترافیک و محدودیت پهنای باند ندارد" مقدور نبود!
جالب است بدانید که قبل و بعد از این زلزله مدیران امنیتی و امداد و نجات و استانداری تهران به زیر ساخت SMS بعنوان یک بستر مناسب برای برقراری ارتباط و مدیریت بحران نگاه می‌کنند و حتی قرار است بزودی شبکه مدیریت بحران استانداری تهران مبتنی بر زیر ساخت GSM و بستر SMSاش راه‌اندازی خواهد شد، بستر و زیرساختی که قدرت اطمینان و ثباتش را در پس لرزه یک زلزله در چند صد کیلومتری تهران نشان داد!!!

بعد از این جریان سید احمد معتمدی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ سوال خبرنگاری که پرسیده بود چرا شبکه مخابراتی تهران بعد از زلزله مختل شد گفت "این موضوع طبیعی است چرا که در همه جای دنیا شبکه‌های ارتباطی با یک ضریب تقاضایی طراحی میشوند و طبق آن ضریب بنا نیست همه مشترکان بتوانند در آن واحد با یکدیگر تماس داشته باشند" !!!

جمعه بدون SMS !
ظهر جمعه 14 دی ماه 83 افتخار دیگری نصیب مدیر مرکز SMS شرکت مخابرات و SMS Center چند صد میلیون دلاری چینی اش شد : به ناگاه امکان ارسال و دریافت کوته پیام برای یک میلیون و چهارصد هزار مشترک SMS مختل شد،به همین سادگی!

پارادوکس:
ساعت 30:14 همان روز خبرگزاری دانشجویان ایران طی خبری در مصاحبه با مسئولان مربوطه(؟!) علت اصلی اختلال در ارسال و دریافت SMS را "پر شدن فایل لاگ‌های تقاضا" عنوان کرد و قول برطرف شدن مشکلات تا دو ساعت بعد را داد که البته بجای دو ساعت وعده داده شده 9 ساعت بعد تا حدودی برطرف شد و با وجود گذشت یک هفته از آن روز هنوز هم گاها این اختلالات در بعضی مناطق و برای برخی مشترکین ایجاد میشود.
پرشدن لاگ فایل تقاضاها و اختلال سرویس در سرورهای رها شده و فاقد مدیریت فنی حرفه ای امری طبیعی و مرسوم شده است اما باید دید چرا باید سرور کوته پیام یک کشور بدون نظارت و کنترل مدیر فنی آنقدر رها شود که حجم فایل ثبت تقاضاهای مشترکین به حدی برسد که هارد سرور را پر کند تا که عملکرد سیستم را مختل شود؟! مطمئنا مهندس رستمی بعنوان مدیر و مجری مرکز SMS کشور و کارکنانش بجز مصاحبه‌های وقت و بی وقت و گلایه از بی فرهنگی مشترکان در بکارگیری SMS موبایل‌های یک میلیون تومانی مشترکانش، ارسال وقت و بی وقت پیام‌های تبلیغاتی و Spam و کسب درآمد مضاعف از این طریق و add کردن شماره مشترکینی که 2100 تومان بابت جبران زحمت فعال سازی و اضافه شدن شماره موبایلشان در لیست کاربران که یکی از اولیه‌ترین و عمومی ترین سرویس‌های است که در همه جای دنیا رایگان و به همه مشترکین عرضه میشود موظف به رسیدگی و بازدید فنی مرتب از سرور، Backup و Truncate مرتب Log file و اجرای آزمون مرتب و همیشگی سرویس هستند تا با تماس تلفنی خبرنگاران تازه از اختلال در سرویسشان مطلع نشوند.

اما موضوع به اینجا ختم نمی‌شود چرا که در ساعت 40:16 ایسنا اقدام به انتشار مصاحبه مهندس رستمی مسئول SMS Center ایران میکند و این بار رستمی دلیل اختلال را ناشی از "از اضافه بار و ترافیک بالای شبکه" اعلام می‌کند که این در تناقض با مصاحبه 2ساعت قبل همکارانش و بدیهیات تحلیل شبکه است چرا که تمامی مدیران و کارشناسان و حتی دانشجوهای رشته مخابرات میدانند که روز جمعه بعلت تعطیل بودن خلوت ترین و آرام ترین روز شبکه از نظر ترافیک شبکه و میزان ترزنکشن هاست. مشترکین کمترین میزان مکالمه را دارند و کمتر از همیشه SMS ارسال میکنند، دقیقا به همین دلیل است که همیشه تغییرات شبکه اعم از سخت افزاری و نرم افزاری روزهای پنجشنبه و جمعه انجام میشود!
ظهر جمعه هفته گذشته هم مثل اکثر جمعه‌های دیگر یک روز آرام و خلوت بود، نه عید و جشن و خبری در کار بود و نه پیام زنجیره‌ای(Hoax)ای که بخواهد به شبکه 3/5 میلیون کاربری کشور ترافیکی تحمیل کند!
اعلام شد که شرکت مخابرات ایران بابت SMS‌های نا موفق و ارسال نشده روز جمعه 60 میلیون تومان سود از دست داده و به نوعی متحمل ضرر و زیان شده!

بابا هکر!
لایسنس خریداری شده ایران از ZTE چین برای یکمیلیون مشترک بود اما حالا یک میلیون و چهارصد هزار مشترک در دیتابیس SMS Center وجود دارند! پیش از این مهندس رستمی قصه ما در لابلای گفتگو و مصاحبه‌هایش با خبرنگاران با افتخار سرش را بالا میگرفت و میگفت که "ما بجای ارز بری و خرید مجدد لایسنس برای مشترکان جدید از ZTE چین به دیتا بیس سرور SMS Center نفوذ کردیم و با هک و کرک کردن نرم‌افزار رابط آن تعداد بیشتری از حق لایسنس و قراردادمان با چینی ها را بدون پرداخت یک دلار اضافه کردیم" فراموش نکنیم که شرکت مخابرات برای اضافه کردن مشترک به بانک اطلاعاتی بدون لایسنس و کرک شده‌اش اکماکان از مشترکان هزینه ثبت نام میگیرد و از آن مهمتر از اخلاق و عرف معمول کرک کردن و استفاده از سرویس‌های لایسنس دار که مهندس رستمی آن را "هک و کرک" نامیده دزدی و غیر اخلاقی است و در شان شرکت مخابرات دولتی یک کشور نیست !
باید بررسی شود که چرا مهندس رستمی به خود اجازه داده اعتبار و هویت شرکت مخابرات دولتی کشور را با کرک کردن لایسنس SMS Center زیر سوال ببرد و به مشترکینی که بابت فعال سازی و استفاده از این سرویس هزینه مضاعف پرداخت می‌کنند سرویس مختل و بی‌کیفیت ارائه کند؟

سرویس‌هایی که ارائه نشدند
- سرویس Automatic call distribution) ACD )جـــزو سرویس‌های ارزش افزوده است که به مردم عادی این امکان را می‌دهد که شماره موبایل مورد نظر خود را page (صدا) کنند. به این معنی که مشترک PSTN یا تلفن ثابت با گرفتن شماره (09910) به مرکز SMS وصل می‌شود. در چنین حالتی، سیستم به طور اتوماتیک از تلفن کننده، شماره موبایل مقصد را درخـــــواست می‌کند. پس از اعلام شماره از سوی گوینده، مرکز SMS به صورت خودکار به شماره مقصد زنگ می‌زند و از طریق پیام کوتاه به وی اطلاع می‌دهد که با شماره تلفن ثابت درخواست کننده تماس بگیرد.
- یکی از قابلیت‌های ارزش افزوده سرویس ACD آن است که مشترکان تلفن ثــــابت یا موبایل می‌توانند با شماره گیری 09911 به اپراتور مرکز SMS وصل شده و ارسال یک پیام خاصی را برای چندین مقصد درخواست کنند. البته لازم به یادآوری است که درخواست paging و ارسال پیام به چند نفر بــــرای مشترکان موبایل هم امکان پذیر است.
- یکــــی از سرویس‌هایی که مرکز SMS میتواند در اختیـــار مشترکان قرار می‌دهد، ارسال پیام کوتاه از طریق web است. یعنی افراد از هر جای دنیا میتوانند با استفاده از پروتکل TCP/IP اقدام به ارسال و دریافت SMS کنند. این سرویس برای سیستم ها و ادارات و شرکتهایی که نیاز به مکانیزم اعلام خبر یا اخطار دارند بسیار مناسب است.
-کسانی که برای خود صندوق پستی الکترونیکی(e-mail) دارند می‌‌توانند به کمک SMS از دریافت email خود آگاه شوند.
-سرویس ارزش افزوده اعلام اخبار و رویدادها وضعیت‌های آب و هوا و موجودی بانکی و سهام و وضعیت حرکت و رزرو جا در اتوبوس‌ها و قطارها و هواپیماها و رزرو بلیط سینماها
-امکان ارسال و دریافت مستقیم ایمیل بواسطه SMS
-نظرسنجی و رای گیری با SMS
-بازی‌های آنلاین و مسابقه با SMS
-ارسال و دریافت پیام از پیام رسان‌های اینترنتی(IM) مانند یاهو مسنجر. سرویس‌های ارزش افزوده بالا (وده‌ها سرویس ریز و درشت دیگر) را می‌توان بر روی بستر SMS و با اختصاص یک لینک IP به SMS Center به مشترکین ارائه داد که تا کنون شرکت مخابرات ایران و مدیریت SMS Center تلاشی برای ارائه آن نکرده‌اند تا جایی که دو-سه شرکت تحقیقاتی خصوصی با اختصاص یک خط موبایل عادی و اتصالش با استفاده از یک GSM Modem به یک سرور همیشه آنلاین برخی از سرویس‌های بالا را دست و پا شکسته و با تحمل هزینه ارسال و دریافت پیام به مردم ارائه می‌کنند.